Hatay, insanlık tarihinin beşiğinde yer alır. Kentte bulunan tarihi kalıntılar MÖ 100 binli yılara tarihleniyor. Şu andaki kentin tarihi ise 5 bin yıl öncesine uzanıyor. Sırasıyla Akadlar, Yamhad Krallığı, Hititler, Mısırlılar, Asurlular, Urartular, Türkmenler, Persler, Romalılar, Selçuklular ve Osmanlılar kentte hâkimiyet kurdu. Bir zamanlar yeryüzünün en büyük üçüncü kenti olan Hatay’ın zengin tarihini sokaklarında, camilerinde, kiliselerinde ve görkemli mozaik müzesinde görmek mümkün.

Kurtuluş Savaşı ardından imzalanan Ankara Anlaşması uyarınca İskenderun Sancağı sınırlarımız dışında kalmıştı. Ancak 1936 yılında Fransa’nın Suriye’nin bağımsızlığını kabul etmesiyle, Atatürk bu sancağa “Hatay” adını verdi. Atatürk’ün uluslar arası platformdaki uzun mücadelesinin ardından 1938 yılında Hatay Türkiye sınırlarına dâhil edildi.

Akdeniz’in doğu ucundaki sınır kenti Hatay, Güneydoğu Toroslar’ın başlangıç noktasında yer alır; Avanos Dağları’na ev sahipliği yapar. Kent sınırları içinde Asi Nehri ile Karasu ve Afrin Çayları akmaktadır.

Gezilebilecek Yerler

Hatay Arkeoloji Müzesi: Dünyanın en büyük mozaik koleksiyonlarından birine sahiptir. Müze binasının en büyük özelliği çıkan esere göre planlanmış olmasıdır; inşası 1939 yılında tamamlanmıştır. Dünyanın en önemli üniversite ve müzeleri tarafından yapılan kazılarda özellikle 2. ve 5. yüzyıllara ait, Bizans-Roma dönemi mozaikleri bulunmuştur.

İsos (Epifenya) Harabeleri: Pers Kralı Darius III ve Makedonya Kralı Büyük İskender’in M.Ö. 333 tarihinde savaştığı bu bölge, Helenistik döneminde kurulmuş ve Roma döneminde varlığını sürdürmüştür. Şu an antik şehir kalıntıları ve su kemerleri görülebilir.

Antakya Surları: Antakya şehir suları M.S. 526 yılında İmparator Justinyen tarafından yaptırılmıştır. Eski devirlerde Antakya’nın etrafı yüksek surlarla çevriliydi. Selevkos ve Roma dönemlerinde daha uzun ve yüksek surlar üzerinde 360 nöbetçi kulesi ve Habib-i Neccar Dağı’nın en yüksek ve sarp tepesi üzerinde bir iç kale bulunuyordu. Bugün surların sadece Hacıkürüş deresine bakan yamaçlarındaki bazı bölümleri sağlam kalmıştır.

Habib-i Neccar Camii: Anadolu’nun ilk camii Habib-i Neccar Antakya’da yapılmış ve Müslümanlık Anadolu’ya buradan yayılmaya başlamıştır. Habib-i Neccar Camii Hz. Ömer’in komutanlarından Ebu Ubeyde Bin Cerrah tarafından M.S 636 yılında inşa edilmiştir.

Payas Sokulu Mehmet Paşa Külliyesi: Dörtyol ilçesi Payas beldesindedir. 1574 yılında Mimar Sinan tarafından yapılan Sokullu Mehmet Paşa Külliyesi Osmanlı mimarisinin örneklerindendir. Külliye bünyesinde; 45 dükkânlı han, imaret, çifte hamam, cami ve medrese bulunmaktadır.

St. Simeon Manastırı: Aknehir beldesi sınırları içinde 479 metre yükseklikte bir tepe üzerinde kurulmuştur. M.S. 6. yüzyılda yapılan manastırın sekizgen avlusunun ortasında doğal bir kayadan yapılmış sütun mevcuttur. St. Simeon buraya M.S. 541 yılında gelmiş ve 592 yılında ölmüştür.

Harbiye (Daphne): Antakya’ya 10 km. uzaklıktadır. Vadinin güneyinden çıkan kaynaklar şelaleler oluşturduktan sonra Asi Nehri’ne kavuşur. Harbiye olarak bilinen bölgenin antik dönemindeki isimleri Kastalia, Pallas ve Saramanna’dır. Helenistik ve Roma dönemlerinde çağlayanlarıyla tanınan ve dünyaca ünlü bir sayfiye yeri olarak kullanılan Defne, o dönemde zengin halk kesimi tarafından yapılan çok sayıda köşkleri, tapınakları ve eğlence yerleriyle ünlüydü.

Seleukeia Pierria (Çevlik) Ören Yeri: Samandağ ilçesi sınırları içerisindedir. M.Ö.305 yılında Selevkoslar tarafından başkent yapılmak amacı ile kurulmuştur. Roma çağında en parlak günlerini yaşayan şehirden günümüze antik liman kalıntısı, Titus-Vespasianus Tüneli, Dor Mabedi ve kaya mezarları kalmıştır.

Titus-Vespasianus Tüneli ve Kaya Mezarları: M.S. 69 tarihinde Vespasianus döneminde başlayan ve oğlu Titus (M.S.81) tarafından tamamlanan bir tünel ve kanaldan ibarettir. Kanal 1.330 metre uzunluğundadır. Tünelin kapalı kısmının uzunluğu 130 metre, yüksekliği 7 metre, genişliği 6 metredir. Kaya mezarları; Titus-Vespasianus tüneline yakın Roma Dönemine ait 13 kaya mezardan oluşmaktadır. Bunlardan “Beşikli Mağara” en geniş ve ünlüsüdür.

Ulu Camii: Antakya'nın Ata Köprüsü yakınında bulunan Ulu Cami’nin Memlük dönemi eseri olduğu sanılmaktadır. Kitabelerden, caminin ve minaresinin çeşitli dönemlerde tamir edildiği anlaşılıyor.

Bayezid-i Bestami Makamı: Kırıkhan’ın kuzeyinde Alaybeyli köyünün hemen önünde yer alan bir tepe ve Darbısak Kalesi’nin içinde yer alır. Bu kale, Antakya Haçlı Prensliği’nin önemli kalelerinden biriydi.

Kültür ve Eğlence

Tarihi boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapan Hatay, çok zengin bir kültürel mirası barındırır. Cami, kilise ve havra yan yana varlıkların devam ettirirken, çeşitli din ve inançtan insanların yüzyıllardan beri burada yaşaması kültürel bir zenginlikle beraber büyük bir hoşgörüyü de getirmiştir. Bu kültürel zenginlik ve hoşgörü toplumsal yaşama, sanata, basın-yayın etkinliklerine, örf, adet ve geleneklere de yansımıştır.

Kent kültürünün merkezinde müzeler ve bu tarihi dini yapılar yer alır. Ayrıca 22-29 Mayıs tarihlerinde Mayıs Erzin Kültür ve Turizm Festivali, 01-05 Temmuz İskenderun Uluslararası Turizm ve Kültür Festivali, 19-23 Temmuz Antakya Kültür-Turizm ve Sanat Festivali bölgede düzenlenen kültürel etkinliklerdir.

Halkın özellikle bahar ve yaz aylarında gittikleri en önemli piknik ve eğlence yeri Harbiye’dir. Bu belde her biri 300 ile 500 kişilik ünlü restoranları ile de bilinmektedir.

Yeme İçme

Tarihi boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapan Hatay, çok zengin bir kültürel mirası barındırır. Cami, kilise ve havra yan yana varlıkların devam ettirirken, çeşitli din ve inançtan insanların yüzyıllardan beri burada yaşaması kültürel bir zenginlikle beraber büyük bir hoşgörüyü de getirmiştir. Bu kültürel zenginlik ve hoşgörü toplumsal yaşama, sanata, basın-yayın etkinliklerine, örf, adet ve geleneklere de yansımıştır.

Kent kültürünün merkezinde müzeler ve bu tarihi dini yapılar yer alır. Ayrıca 22-29 Mayıs tarihlerinde Mayıs Erzin Kültür ve Turizm Festivali, 01-05 Temmuz İskenderun Uluslararası Turizm ve Kültür Festivali, 19-23 Temmuz Antakya Kültür-Turizm ve Sanat Festivali bölgede düzenlenen kültürel etkinliklerdir.

Halkın özellikle bahar ve yaz aylarında gittikleri en önemli piknik ve eğlence yeri Harbiye’dir. Bu belde her biri 300 ile 500 kişilik ünlü restoranları ile de bilinmektedir.

Alışveriş

Hatay’da, Türkiye’nin hemen her yerinde bulabileceğiniz modern markaların ürünlerine ulaşabilirsiniz. Fakat alışveriş için yörenin yerel kültür ürünlerini tercih edin. El sanatları Hatay’ın zengin kültürünü yansıtır. Bakırcılarda çok orijinal parçalar bulabilirsiniz. Defne sabunu, doğal ipek, biber salçası, nar ekşisi Hatay’ın çarşılarında sıkça rastlayacağınız yerel ürünler. İpek işçiliğinin kalitesi ve güzelliği övgüye değer.